Schrijven is schrappen. Het is een aloud adagium dat te pas en te onpas het internet op wordt geslingerd of in gesprekken wordt gedropt. En dat is jammer. Het is namelijk helemaal niet waar. Schrijven en schrappen hebben weinig met elkaar van doen. 

Niet lang geleden zag ik dit plaatje, en iets zegt me dat hij al eens eerder viral is gegaan. Ik snap wel waarom. Hij is catchy, hij gaat over een bekend citaat, iets waar men zich in kan vinden, ook al komt dat wat mij betreft vooral doordat je het overal hoort.

Maar het is een leugen. Dat begint al bij de pure betekenis van de woorden. Schrijven, volgens Van Dale letters (…) op papier (…) neerzetten, wordt gelijkgesteld aan schrappen, oftewel doorhalen en vervolgens niet meer erkennen, weglaten. Die twee zaken zijn niet hetzelfde, ze zijn eerder het tegenovergestelde van elkaar: bij het schrijven wordt iets gecreëerd, bij schrappen wordt het gecreëerde weer weggehaald, of in elk geval niet meer erkend.

Ik snap wel dat je het zo letterlijk niet nemen moet. Ook in figuurlijke zin is het echter onjuist. Natuurlijk, tikfouten moet je backspacen. Vreemde kronkels moet je ophelderen of herschrijven. Soms moet je zelfs een heel hoofdstuk de prullenbak in gooien. Maar daar gaat het zinnetje niet over. Het zinnetje insenueert dat je een goede zin beter kan maken door hem te versimpelen. Dat kan het geval zijn wanneer je een informatief artikel op Wikipedia schrijft, maar schrijven is meer dan alleen informatieve artikelen maken. Schrijven is een kunst. En in de kunst hebben tierelantijnen, overdrijvingen en andere stijlfiguren een functie.

Als schrijven is schrappen voor elke vorm van kunst zou gelden, zou er weinig overblijven. De bustes van de Oude Grieken zouden nog bestaan, die beelden de werkelijkheid tot in perfectie uit (en alles behalve borst en hoofd is inderdaad geschrapt), maar verder? Zou De Nachtwacht van Rembrandt nog steeds zo’n belangrijk werk zijn als er maar de helft van de figuren op stonden afgebeeld? Zou November Rain van Guns N’ Roses nog steeds zo’n fantastisch nummer zijn als de slotsolo eruit was gesloopt? En zou Mulisch’ Ontdekking van de Hemel nog precies zo’n veelgeprezen boek zijn als een van de verhaallijnen totaal zou ontbreken?

Schrijven is maken. Creëren. Soms worden zaken nu eenmaal beter, mooier of belangrijker wanneer de aanloop goed is. Zou je die aanloop zelf kunnen weglaten? Het zou de clou minder interessant maken. Het schrappen van informatie, hoe futiel en schier onbelangrijk ook, doet afbreuk aan al het andere. Wollig taalgebruik is niet per definitie fout, het is een stijlfiguur die het plot omhoog kan stuwen. Elk woord ter ondersteuning van het grotere geheel, ook al blijkt dat misschien niet direct. In het geval van het plaatje waar ik eerder naar verwees, geeft de uitkomst (schrijven is schrappen) een ander gevoel dan de volledige zin. Beide zijn op zichzelf interessante frasen, maar hetzelfde zijn ze zeker niet.

Ik zou deze post kunnen hebben geschreven als Schrijven is maken, elk woord is onderdeel van de creatie en is daarom belangrijk. Ik zou daarmee precies hetzelfde gezegd hebben als ik nu heb gedaan, maar zou de boodschap hetzelfde zijn overgekomen? Ik denk van niet. En het overbrengen van een boodschap, dat is nu net wat schrijven inhoudt. Als dat kan zonder poespas en omwegen, graag. In alle andere gevallen: schrap vooral ook gewoon eens niet.